Tại nhà hát Âu Cơ, Hà Nội, đêm 26/12/2020 đã diễn ra lễ trao giải Cuộc thi Sáng kiến vì cộng đồng 2020, Nhà tình thương giá rẻ ‘Món quà màu xanh’ của CTA | Creative Architects được vinh dự trao giải Nhì cuộc thi. Chương trình được tường thuật trực tiếp trên VTV2 từ 8h-9h30.
Đại diện CTA, Kts. Bùi Thế Long vinh dự nhận giải thưởng.
Cuộc thi “Sáng kiến vì cộng đồng” do Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản, Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam tổ chức hai năm một lần.
Trong buổi Hội thảo Sáng kiến vì cộng đồng diễn ra sáng 25-12, đánh giá về mô hình nhà ở giá rẻ này, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc cho hay: “Mô hình này có đặc điểm là rẻ, vật liệu dễ kiếm, dễ thi công, và theo module có thể áp dụng cho nhiều công trình có kích thước khác nhau, thậm chí có thể áp dụng cho một quần thể lớn như trường học. Mô hình này còn có ưu điểm là đã tính đến phong tục, tập quán, thói quen sinh hoạt của người dân ở mỗi vùng miền, điều này rất quan trọng”.
Đại diện CTA, Kts. Bùi Thế Long giải trình thiết kế trong buổi hội thảo thông cáo báo chí.
Việc nghiên cứu định nghĩa về “Không gian sống tối thiểu” sẽ là tiền đề cho việc tiết kiệm chi phí xây dựng, bên cạnh việc lựa chọn phương pháp, vật liệu sao cho tiết kiệm cả về nhân công lần thời gian xây dựng. Việc đảm bảo công năng, phù hợp lối sống, sinh hoạt, cũng như kiến trúc cảnh quan hay tạo công ăn việc làm cho lao động vẫn luôn được quan tâm.
I-NHU CẦU
Một mạnh thường quân (đã thành lập Quỹ phát triển quê hương Tiền Giang và xây các công trình nghĩa tình: cầu qua kênh rạch ở vùng sâu vùng xa) có mong muốn nhân rộng một mô hình nhà ở tình thương ở vùng Tây Nam Bộ.
Hình ảnh minh họa phương án mô hình nhà ở
Ngôi nhà với tiêu chí phù hợp cho một gia đình neo người (từ 3-4 người, gia đình khuyết cha hoặc mẹ hoặc chỉ có ông/bà và cháu), kinh phí tối đa 50 triệu.
II-ĐẶT VẤN ĐỀ
Để dự án này phát triển, yêu cầu về mặt kinh phí, khả năng xây dựng dễ dàng, nhanh chóng, nhưng vẫn đáp ứng các nhu cầu về công năng, hình thức, gần gũi với người sử dụng là những yêu cầu cần giải quyết.
Với nguồn kinh phí hạn hẹp thì để giải quyết triệt để vấn đề, chúng ta không thề tiếp cận dự án với cách suy nghĩ về thiết kế một ngôi nhà như thông thường mà phải định nghĩa lại: như thế nào là “một không gian sống tối thiểu”? Không gian sống tối thiểu sẽ đi về bản chất không gian sống nào thật sự cần thiết bao che hay không bao che, từ đó hạn chế việc xây dựng tốn kém nhưng không mang lại hiệu quả cao.
III-GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
- Mô tả mô hình nhà ở
Vị trí mô hình thử nghiệm đặt tại các khu đất trống hay vùng nông thôn chưa sử dụng, đất được cho hay mượn.
Qua quan sát và nhóm các không gian chức năng sống, mô hình nhà ở được chia làm hai vùng không gian:
a.Vùng lõi
Nơi các hoạt động cần bảo vệ, cần sự kín đáo (ngủ, vệ sinh, cất trữ tài sản…). Vùng lõi là không gian duy nhất cần tường kín bao che.
Từ việc nghiên cứu kích thước cơ bản cho các hoạt động sống của con người. Nhóm đưa ra kích thước 4m x 4m cho vùng lõi, bố trí gọn nhất với 2 khu vực chức năng với các kích thước tối thiểu:
i. Khu vệ sinh: 2.9m x 1.2m (dài x rộng) cho vòi tắm, xí và bồn rửa
ii. Khu ở, ngủ và tủ chứa đồ: phản ngủ 2.5m x 2m, tủ chứa đồ 1.8m x 0.6m
b. Vùng đệm
Nơi các hoạt động không cần sự kín đáo (không gian sinh hoạt chung, ăn uống, nấu nướng, học hành, làm việc, chơi đùa,…).Vùng đệm là không gian mở, nửa trong nửa ngoài, chỉ cần mái che.
c. Vành đai xanh
Xung quanh mái che là giàn cây dây leo, rau xanh như bầu bí, mướp đắng, thiên lý có tác dụng làm mát, cản bớt nhiệt, mưa tạt nhưng vẫn thông thoáng, vừa góp phần gia tăng thực phẩm cho gia đình, vừa tạo cảm giác thân thiện, gần gũi.
Khối nhà bao bọc bời hệ cây xanh cũng hòa nhập với cảnh quan vườn tược xung quanh.
Lớp không gian đệm được bao ngoài với vành đai xanh là không gian sử dụng nhiều nhất trong ngày (2/3 ngày). Không gian này được chiếu sáng, thông gió tự nhiên, vừa có chức năng sử dụng cho sinh hoạt chung, vừa che mát, giảm nhiệt cho khối lõi.
Các loại cây dây leo trồng làm vành đai xanh cho công trình, vừa che mát, không cản gió, vừa tận dụng làm thực phẩm, hài hòa cảnh quan vườn tược xung quanh nhà.
- Xây dựng
Từ việc xác định không gian sống tối thiểu, diện tích xây dựng tường-thành phần chiếm nhiều kinh phí cũng được giảm xuống tối thiểu giúp giảm chi phí xây dựng.
Bên cạnh đó, việc sử dụng các tấm bê tông nhẹ đúc sẵn 2.4m x 0.5m thay thế các bức tường gạch thông thường cũng giảm chi phí và thời gian nhân công xây dựng.
Các cấu kiện ngôi nhà từ các vật liệu đơn giản: sàn ximang hồ dầu, khung nhà sắt, tường tấm bê tông lắp ghép, mái lợp tôn. Tất cả vật liệu xây dựng đều là thông thường, dễ dàng tìm thấy trên thị trường.
Hệ mái dốc tương tự hình thái mái phổ biến ở địa phương. Hệ mái dốc về 1 phương giúp thu nước mưa về 1 bên mái để tái sử dụng cho nhu cầu tắm giặt, tưới tiêu,…
Việc xây dựng theo phương pháp lắp ghép cũng giảm ô nhiễm môi trường do quá trình xây dựng so với phương pháp thông thường.
Cách xây dựng và vận chuyển vật liệu xây dựng cũng đơn giản và nhanh chóng giúp khả năng tiến hành và nhân rộng mô hình dễ dàng.
- Đối tượng hưởng lợi-Hướng phát triển
Đối tượng hưởng lợi từ dự án trư
ớc tiên là các hộ gia đình khó khăn cần một mái ấm.
Việc xây dựng công trình tạo
ra công ăn việc làm cho nhân công địa phương và có thể trở thành một nghề lâu dài cho nhóm nhân công chuyên xây dựng mô hình nhà ở này khi nhân rộng mô hình ở các địa phương khác.
Mô hình nhà ở với kích thước 4m x 4m là diện tích cơ bản, diện tích nhà ở có thể tăng theo số người sử dụng. Mô hình nhà ở cũng có thể phát triển thành trường học, nhà công cộng, không gian cộng đồng tùy nhu cầu sử dụng.
IV- TỔNG KẾT
Năng lực và động cơ của mạnh thường quân tài trợ rõ ràng và đã duy trì trong nhiều năm với các công trình tình thương đã xây dựng. Việc chia sẻ mô hình để tìm thêm được các mạnh thường quân, đơn vị hỗ trợ là việc làm tiếp theo. Số lượng nhà tình thương xây được càng lớn thì sức lan tỏa đến cộng đồng càng lớn, càng tạo được cơ hội cho cộng đồng biết đến để cùng nhau nhân rộng mô hình.
